U ženskoj ordinaciji
Čuvajte svoje reproduktivno zdravlje javljajući se svom ginekologu na vreme i odlazeći na redovne sistematske preglede, upozorava dr Milica Janićijević.
– Odlazak kod ginekologa treba da bude sastavni deo života svake žene. Nikada nije na odmet napomenuti da se najveći broj bolesti koje se otkriju na redovnom pregledu u ranoj fazi, može uspešno lečiti i izlečiti. Briga o sopstvenom zdravlju prvi je korak u njegovom očuvanju- kaže doktorka Milica Janićijević iz Specijalne ginekološke bolnice Jevremova.
Osnovni pregledi, prilikom posete specijalisti ginekologije i akušerstva, treba da obuhvate: kolposkopski i citološki pregled, klinički pregled, ultrazvučni pregled male karlice i uzimanje briseva.
– U Jevremovoj su sve navedene analize standard i mi preporučujemo da se rade jednom godišnje, a po potrebi i češće. Ukoliko je potrebno, sem ovih, osnovnih analiza, ginekolog može predložiti i dodatne dijagnostičke metode – objasnila je dr Janićijević.
Kolposkopski i citološki pregled
Kolposkopski pregled je potrebno uraditi jednom godišnje, počevši od momenta stupanja u seksualne odnose ili od 18. godine života. Kolposkopijom posmatramo grlić materice, vaginu i vulvu po raznim uveličavanjima, sistemom optičkih sočiva, uz veštački izvor svetlosti. Pregled je jednostavan i bezbolan, a odvija se u tri faze: prva je posmatranje grlića materice, druga je premazivanje 3% sirćetnom kiselinom, a na kraju je premazivanje Lugolovim rastvorom. Nakon toga, ukoliko postoje, ginekolog može identifikovati sumnjive delove na grliću.
Kada govorimo o karcinomu grlića materice, moramo napomenuti da kolposkopski i citološki pregled spadaju u ono što se naziva „primarni skrining“. Zajedno, čak sa 98 odsto sigurnosti, otkrivaju prekanceroze (displazije ili atipije) i rani cervikalni karcinom. Displazije predstavljaju promene koje nisu maligne, ali se vremenom mogu razviti u karcinom. Podsetimo, rak grlića materice je po učestalosti drugi po redu karcinom kod žena. U najranijim stadijumima ova bolest ne daje nikakve simptome, tako da je jedino redovnim ginekološkim pregledima moguće blagovremeno postaviti dijagnozu.
Veoma je bitno da žene shvate koliko je važno da se kolposkopija i citološki pregled rade jednom godišnje, jer se tako bolest može otkriti u najranijoj fazi, kada je u potpunosti izlečiva. Potreban je duži vremenski period (čak i do nekoliko godina) da bolest od najranijih promena, koje se mogu uspešno lečiti, napreduje do karcinoma grlića materice.
Faktori rizika, koji dovode do nastanka karcinoma grlića materice su: infekcija humanim papiloma virusom HPV tipa: 16,18, 31, 33, 35, 45, 51, 52, 56; rano stupanje u seksualne odnose; promiskuitet; muški partneri iz visokorizičnih grupa; loš socio-ekonomski status i pušenje.
Citološki (Papanikolau) pregled je mikroskopski pregled ćelija koje se dobijaju brisevima sa i iz grlića matrice. Služi za otkrivanje premalignih i malignih promena, tako da je veoma važno da se uradi najmanje jednom godišnje. Papanikolau kvalifikacija ima pet grupa. I i II grupa su normalne ćelije, III grupa su abnormalne Avonsumnjive ćelije, IV grupa su maligne ćelije u manjem broju, a V grupa su brojne maligne ćelije.
Klinički pregled
Klinički pregled nazivamo još i bimanuelni pregled. Njime ginekolog stiče uvid u stanje unutrašnjih genitalnih organa žene – vagine, materice, jajovoda, jajnika.
Ultrazvučni pregled male karlice
Kvalitet i količina informacija, koje pruža ultrazvučni pregled male karlice, čine ultrazvuk najvažnijom dijagnostičkom metodom, bez koje se savremena ginekologija više ne može zamisliti. Metoda se pokazala jednostavnom, bezbolnom, klinički važnom i sigurnom. Može se ponavljati onoliko puta koliko lekar smatra da je neophodno, a da to ni na koji način ne ugrozi pacijentkinju. Ovim pregledom se određuje položaj, oblik, veličina unutrašnjih genitalnih organa žene, kao i postojanje patoloških promena na njima. Danas se za ginekološki ultrazvučni pregled upotrebljava vaginalna sonda, a za ovakvu vrstu pregleda nije potrebna nikakva posebna priprema. Velika prednost ove metode je tačnost ultrazvuka u proceni normalne anatomije male karlice, koja se kreće od 82 do 91 odsto.
Brisevi
Uzimanje briseva sa grlića materice se takođe preporučuje, kako bi se uradile bakteriološke i virusološke analize, kao i analize na prisustvo gljivica. Na ovaj način se mogu otkriti infekcije koje kasnije mogu dovesti do nekih drugih bolesti i steriliteta.
Seksualno prenosive bolesti – analize i lečenje
Seksualno prenosive bolesti, kao što im sam naziv kaže, prenose se seksualnim putem sa jednog partnera na drugog. Ove bolesti se mogu otkriti laboratorijskim analizama kao što su analiza briseva ili serološkim testovima. Najčešće bolesti sa kojima se susrećemo su: gonoreja (izazvana bakterijom Neisseria gonorrhoeae); sifilis (izazivač je spiroheta Troponema pallidum); infekcija Trichomonas vaginalisom, hlamidija, mikoplazme (U.Urealiticim i M. Hominis); bakterijske vaginoze (Gardnerella vaginalis)…
Virusološkim analizama se mogu otkriti humani papiloma virus HPV (u vezi je sa displazionim promenama na grliću materice), herpes simpleks virus, HIV, hepatitis.
Nijedna od seksualno prenosivih bolesti nije naivna. Neke se lakše leče, neke teže, a nelečene bolesti mogu da izazovu upalne procese u maloj karlici sa ozbiljnim posledicama. Pojedine bolesti mogu dovesti i do steriliteta. Važno je naglasiti da svaka infekcija koja se otkrije, zahteva terapiju i ponavljanje briseva po njenom završetku.
Kontracepcija
U reproduktivnim godinama sa ginekologom treba razgovarati i o načinu kontracepcije, jer ćete samo na taj način dobiti adekvatnu preporuku. Danas postoji veliki broj kontraceptivnih pilula, ali nikako ih ne treba uzimati na svoju ruku. Ukoliko se odlučite za hormonsku kontracepciju, sem obaveznih analiza, potrebno je da se urade dodatne analize krvi – krvna slika, biohemija, hepatogram, lipidni i koagulacioni status, kao i ultrazvuk dojki. Ako su svi nalazi uredni, može se početi sa oralnim hormonskim kontraceptivima tj. antibebi pilulom.